شش راه برای شکوفایی استعداد کودکان

( آموزشگاه هنری رادین تبریز )

دنیل کویلمولف کتاب پرفروش «رمز استعداد»، می‌گوید شما می‌توانید با درک یک نکته کلیدی شانس پیروزی فرزندتان را بالا ببرید: «سربلندی و افتخار به وجود نمی‌آید، بلکه وجود دارد و باید رشد پیدا کند».

آقای کویل دو سال را بین نه تا از بزرگ‌ترین کانون‌های استعدادیابی گذرانده است، مکان‌هایی جادویی در جهان که تعداد زیادی از نوابغ در سطح جهانی در ورزش، هنر، موسیقی، و ریاضی را در خود پرورش داده‌اند.

چیزی که او به آن پی برد این است که تصویر نادرستی از چگونگی نابغه شدن به پدر و مادرها داده شده است. او می‌گوید: «نبوغ و استعداد ذاتی نیست و اینطور نیست که در DNA کودک درج شده باشد؛ بلکه شکوفایی استعداد کودک و رسیدن به موفقیت در زندگی از یک الگوی مقتدر نتیجه می‌شود. الگویی ترکیبی متشکل از: تمرین هدفمند، ایجاد انگیزه، و راهنمایی درست.»

این که بچه‌ها چگونه تمرین می‌کنند، چگونه در برابر شکست ایستادگی می‌کنند، چگونه تحسین و یا سرزنش می‌شوند؛ همگی در رسیدن آنها به موفقیت نقش دارند.

او می‌گوید: چه در زمین تنیسی در روسیه که نوابغ تنیس را تربیت کرده و چه  هزاران کیلومتر دورتر در یک آموزشگاه موسیقی کلاسیک در کشوری دیگر، مربیان کانون‌های پرورش استعداد با یک نوع ریتم صحبت می کنند، یک نوع دستورالعمل‌ها را ارائه می‌دهند و با دید یکسان به دانش آموزان، نگاه می‌کنند..

تمرین‌هایی با شیوه‌هایی مشابه، مانند: کاهش سرعت تمرین در آغاز یادگیری و سپس فشرده سازی تمرین برای افزایش سرعت آن.

او همچنین دریافت که مراکز استعدادیابی و پرورش آن، چقدر از نظر روشهای اجرایی شبیه یکدیگرند. آیا شما هم تمایل دارید که مشابه این مراکز را در خانه خودتان داشته باشید؟ در ادامه ۶ روش کاربردی برای شکوفایی استعدادهای کودک شما پیشنهاد می‌کنیم:

حواستان به لحظه‌های مهم و حیاتی که جرقه‌های استعداد زده می‌شود باشد.

این واقعا آسان نیست زیرا به شور و شوق، انگیزه، پشتکار و یک عامل عاطفی قوی به نام عشق نیاز دارد. پژوهش‌های نوین به ما نشان داده‌اند که وقتی پای انگیزه به میان می‌آید، ما بسیار حساس می‌شویم.

زمانی که هویت یک بچه با هدفی آمیخته شود، ماشه حرکت یک انرژی انگیزشی خودکار چکانده می‌شود. در یکی از پژوهش‌ها میان نوازندگان خردسال، نشان داده شد که سرعت یادگیری کودکانی که خود را در بزرگسالی نیز یک نوازنده تصور می‌کردند، ۴ برابر بیش از دیگر کودکان بوده است. این ژن بچه‌ها نیست که آنها را پیروز میدان می‌کند بلکه این نیروی بزرگی است که در ایده‌های کوچک ذخیره شده است: می‌خواهم مانند آنها باشم.  

فراموش نکنید که همه تمرین‌ها نتایج یکسان نمی‌دهد و اشتباه یا شکست پایان راه نیست.

کانون‌های استعدادیابی به یک واقعیت علمی بزرگ دست یافته‌اند: زمانی که ما با تمام توانایی‌مان تمرین می‌کنیم، اشتباه می‌کنیم و اشتباهات‌مان را درست می‌کنیم، حالتی ایجاد می‌شود که به آن «تمرین عمیق» گفته می‌شود.

یادمان باشد که اشتباهات، حکمی برای قضاوت ما نیستند، بلکه اطلاعاتی هستند که به ما کمک می‌کنند تا قدم‌های بعدی را بهتر و سریع‌تر برداریم. این یعنی جریان یافتن روان یک مهارت. بچه‌هایی که این قابلیت را دارند که به جای عقب نشینی پس از هر اشتباه، آن را به عنوان یک امتیاز برای پیروزی در تمرین بعدی بینند، قابلیت تبدیل شدن به یک نابغه را در رشته مورد نظر دارند.

تمرین‌های آهسته، تمرین‌های مولد هستند

این روش تقریبا در همه شاخه‌های علمی در کانون‌های پرورش استعداد انجام می‌شود؛ از تنیس تا ویولن یا ریاضیات. وقتی شما به

آرامی کاری را انجام می‌دهید، می‌توانید آن را کاملا حس کرده و اشتباه‌های بیشتری را درک و رفع کنید و می‌توانید خودتان را به

سمت انجام روان‌تر آن کار (با مهارت بیشتر) پیش ببرید.

در مدرسه موسیقی Meadowmount در نیویورک، که افرادی مانند «یو-یوما» و «ایتزاک پرلمان» پرورش یافته‌اند، یکی از

قوانین این است که هر قطعه موسیقی را باید به قدری آهسته و با طمانینه بنوازید که یک رهگذر نتواند تشخیص دهد که این کدام

آهنگ است.

تلاش را ستایش کنید، نه توانایی ذاتی را

زمانی که ما کودکی را به خاطر داشتن ویژگی یا استعدادی تشویق می‌کنیم، در واقع به او می‌گوییم که در یک بازی پیروز شده است و به همین دلیل او واکنش‌های بعدی‌اش با خطرپذیری کمتری خواهد بود.

اما زمانی که ما تلاش کودک را تحسین می‌کنیم، برای خطر پذیری و ریسک، اشتباه کردن و یادگرفتن دوباره از آن اشتباه‌ها تمایل بیشتری از خود نشان می‌دهند. این پایه و اساس تمرین عمیق و آموختن است.

کودک را به تقلید کردن تشویق کنید

تقلیدکردن یک راه میانبر برای افزایش مهارت در یک رشته خاص است. نخستین گام برای موفق شدن در یک کار، این است که تصور کنید در حال انجام موفقیت‌آمیز آن هستید. Tim Gallwey مربی تنیس است. او در نخستین گام و پیش از هر آموزش دیگری به دانش آموزان مبتدی می‌گوید که به مدت ۲۰ دقیقه تصور کنند که در حال بازی تنیس هستند و آن را بازی کنند.  

پدرها و مادرها! گاهی کمی عقب بایستید و تماشا کنید

تمرین عمیق که در بخش‌های پیش گفته شد، می‌تواند به رشد خلاقیت و استعداد کودکان کمک بزرگی کند. در این رشد پدر و مادر نقشی ندارند بلکه این جریانی‌ست که از درون کودک آغاز می‌شود. Carol Dweck، کارشناس روانشناسی ِدانشگاه استنفورد دو نکته ساده اما اساسی در این زمینه به پدر و مادران پیشنهاد می‌کند:

۱. توجه کنید که کودکان‌تان به چه مواردی توجه زیادی دارند و روی آن متمرکز می‌شوند.

۲. آنها را تشویق کنید و زمانی که کاری را عاشقانه انجام می‌دهند تلاش کنید که از این انرژی و انگیزه بهترین و عاقلانه‌ترین بهره را ببرند

آقای کویل می‌گوید: «زمانی که به یک استعداد به عنوان یک فرایند نگاه می‌کنید، زمانی که نیروی شیوه  ویژه ای از تمرین کردن را می‌بینید، زمانی که در جستجوی شور و شوق درونی هستید؛ زندگی تغییر می‌کند. مانند بسیاری از تغییرات بزرگی که از راه‌های کوچک آغاز می‌شوند. زمانی که پسرم یک آهنگ سخت را با پیانو می‌نوازد، همسرم او را تشویق می‌کند که یکبار دیگر هم اینکار را انجام دهد، یا اینکه ۵نت دیگر بنوازد. بیشتر و بیشتر. و این آغازی‌ست برای اینکه ماشه استعداد کودک چکانده شود. یا زمانی که دخترمان اسکی بازی می‌کند و مربیانش به ما اطلاع می‌دهند که او زمین خورده است، به جای ناراحتی باور می‌کنیم که او در تلاش است و این یعنی در آینده او بهتر و بهتر خواهد شد. الگویی که باعث یادگیری بهتر اسکی می‌شود ، می‌تواند در مواردی دیگری نیز همچون آموختن رانندگی، نقاشی، سینما و تئاتر پاسخگو باشد.»

آموزش کودکان، استعداد را به وجود نمی‌آورد بلکه آن را بارور و شکوفا می‌کند و به آنها یاد می‌دهد که به شکست به عنوانی راهی برای رسیدن به پیروزی نگاه کنند. بدین ترتیب آنها می‌آموزند که چگونه یک اشتباه را دوباره تکرار نکنند. شکست یک حکم قطعی و همیشگی نیست بلکه راهی برای حرکت رو به جلوست. اشتباهات مایه شرمندگی نیستند بلکه  پله‌هایی هستند برای رسیدن به پیروزی. خوب است فراموش نکنیم که بدون اشتباه، رسیدن به کامیابی و موفقیت امکان پذیر نیست.